Vergi nedir, nasıl ödenir? Vergi türleri nelerdir? gibi vergi ile alakalı kafanızı kurcalayan sorular varsa yazımızı okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz.
Vergi Nedir?
Vergi devlet tarafından kamusal harcamaları karşılamak üzere kişilerden ve kuruluşlardan ödeme güçleri üzerinden karşılıksız olarak aldığı parasal değerdir. Böylece devlet gelir dağılımının kontrolünü yaparken aynı zamanda harcamaların finansmanını da yapmış olur. Vergi, vergi daireleri tarafından takip edilir ve vergi ödeme zorunluluğu anayasada bulunmaktadır. Vergi ödeme bir vatandaşlık görevidir ve kimsenin vergi ödememe gibi bir durumu olamaz.
Vergi Nasıl Ödenir?
Vergi, kişiler veya kurumlar tarafından beyan usulüne dayanarak ödenir. Beyanı gerçekleşen vergi, vergi dairesinden alınan tahakkuk fişi ile banka şubelerinden, vergi dairesinden veya internetten ödenir. Ödeme işlemi bizzat verginin tahakkuk ettiği kişi veya kurum tarafından olur. Bir başkası tarafından ödeme işlemi gerçekleştirilemez. Vergi kişilerin veya kurumların kazançlarını belirli dönemlerde beyanname yolu ile (KDV beyannamesi, muhtasar beyanname…) elektronik ortamda beyan etmesi yolu ile olur. Gelirini beyan etmeyen veya az gösteren kişi ve kurumlara karşı devlet tarafından çapraz kontroller ve vergi incelemeleri yapılarak kayıt dışı ekonominin önüne geçilmeye çalışılmaktadır.
Beyannameler Kim Tarafından Düzenlenir?
Beyannameler muhasebesel işlemlere ve kayıtlara uygun olarak mali müşavir tarafından düzenlenir fakat eksiklik ya da noksanlık konusunda sorumlu olan vergiyi ödeyecek olan kişidir.
Vergi Türleri Nelerdir?
Kazanç türüne göre vergi çeşidi, beyanname süresi ve hesaplanması değişiklik gösterir. Örneğin KDV bazı kazançlarda %18 iken bazı kazançlarda %8’dir. En çok karşılaşılan vergi türleri şöyledir;
- KDV
- Kurumlar Vergisi
- Gelir Vergisi
- Geçici Vergi
- Damga Vergisi
- Muhtasar
Vergi Dönemleri Nelerdir?
Her verginin beyan dönemleri farklıdır. Bazısı aylık beyan edilirken, bazısı yıllık, bazısı da üç aylık dönemlerde beyan edilebilmektedir. Her vergi ilgili olduğu dönemde beyan edilmek zorundadır. Beyanı geciken vergiler üzerinden ceza ödenir. Vergi dönemlerini aşağıdaki tabloda daha net görebilirsiniz;
Sıra | Vergi Türü | Beyanname Verme Periyodu | Hangi Tarihe Kadar Verilir? | Ödemesi |
1 | KDV 1 | Aylık. Vergi çıkmasa dahi beyanname verilir. | İzleyen ayın 24. günü | İzleyen ayın 26. günü |
2 | KDV 2 | Aylık. Vergi çıkarsa verilir. | İzleyen ayın 24. günü | İzleyen ayın 26. günü |
3 | Muhtasar | Aylık ve 3 aylık. Vergi çıkmasa dahi beyanname verilir. | İzleyen ayın 23. günü | İzleyen ayın 26. günü |
4 | Damga Vergisi | Aylık. Vergi çıkarsa verilir. | İzleyen ayın 23. günü | İzleyen ayın 26. günü |
5 | Geçici Vergi | 3. aylık. Vergi çıkarsa verilir. | İzleyen 2. ayın 14. günü | İzleyen 2. ayın 17. günü |
6 | Kurumlar Vergisi | Yıllık. Vergi çıkmasa dahi verilir. | Dönem kapandıktan sonra 4. ayın 25. gününe kadar | Dönem kapandıktan sonra izleyen ayın son günü |
7 | Ba | Aylık. Beyan edilecek fatura çıkmasa dahi verilir. | İzleyen ayın son günü | Ödeme yok |
8 | Bs | Aylık. Beyan edilecek fatura çıkmasa dahi verilir. | İzleyen ayın son günü | Ödeme Yok |
9 | SGK | Aylık. Prim çıkmasa dahi verilir. | İzleyen ayın 23. günü | İzleyen ayın son günü |
Vergi Borcu Zamanında Ödenmezse Ne Olur?
Vergi ödemesi beyanname verilmesi sonrasında alınan tahakkuk fişi ile olur. Bu tahakkuk fişinde verginin ne zamana kadar ödenmesi gerektiği yazmaktadır. Belirtilen tarihe kadar ödeme yapılması gerekir aksi halde vergi gecikme cezası kesilir. Yüksek miktardaki vergi gecikmelerinde vergi dairesi tarafından alacağın garanti altına alınması sebebi ile banka hesaplarına bloke konulabilir. Kamu ihalelerinin de önemli bir şartı vergi borcu olmamasıdır. En küçük bir vergi borcunda ihaleye katılma şansı ortadan kalkar.
Vergi Afları Nasıl Olmaktadır?
Zaman zaman ülkemizde vergi affı konusu gündemi meşgül edebiliyor. Bunun bazı sebepleri bulunmaktadır. Bazı küçük vergi borçları için takip masraflarının alacaktan fazla olması, ya da devletin alacaklarını tahsil edememesi, mükellefin ödeme güçlüğü, kayıt dışının azaltılması, politik sebepler gibi durumlarda vergi affına gidilebiliyor. Yani vergi affı devletin alacağı vergiden, faizinden veya cezasından vazgeçmesi demektir.
Hangi Durumlarda Vergi Alınmaz?
Devlet bazı durumlarda yada bazı kazançlar üzerinden vergiyi daha az alabilir veya hiç alamayabilir. Peki nedir bu durumlar?
- Teşvikler
- İstisnalar
- Muafiyetler
Teşvik: Devlet politikası gereği bazı bölgelerin, alanların duruma göre gelişmesi gerekebilir. Bu gibi durumlarda devlet vergi oranlarında indirime gidebilir veya hiç vergi almayabilir.
İstisna: Bazı gelirler vergi hesaplamasının kapsamı dışında kalır. Buna istisna denir.
Muafiyet: Vergi mükellefi bazı hesaplamalarda vergi dışında tutulmaktadır. Buna muafiyet denir.