Şirket kurdunuz, bir ürününüz var ve artık ürünü pazara çıkarıp en iyi şekilde satma aşamasına geldiniz. Peki, hiç düşündünüz mü sizinle aynı ürünü pazara sunan kaç işletme var? İşte tam bu noktada işletmelerin hiç de göz ardı edemeyeceği bir strateji ortaya çıkıyor: Rakip analizi… Rakip analizi nedir ve nasıl yapılır? sorularına cevap bulacağınız yazımıza sizleri daha fazla bekletmeden hemen giriş yapalım.
Rakip Analizi Nedir?
Rakip analizini anlamak için öncelikle rekabetin ne anlama geldiğini öğrenelim. Rekabet, hedef kitlenizin yani tüketicilerinizin dikkate alabileceği, var olan ve olası tüm rakip ürün ve hizmetleri ve bunların ikamelerini içerir. Örneğin bir bisiklet firması, bisikletlerde kullanılacak çeliği birçok yerden sağlayabilir veya çelik yerine geçebilecek alüminyum veya farklı plastik malzemeler kullanabilir. Bu durumda işletme sadece çelik sektörünü değil çelik yerine geçebilecek ikame mallar üreten sektörleri de rakiplerinin arasına almalıdır.
Rakip analizi ise pazara girmeden benzer mal ve hizmetleri aynı grup müşteriye sunan işletmeleri bilip çıkarılan ürün veya hizmeti kıyaslama yolu ile geliştirerek pazarda aktif rol alabilecek planlar hazırlamaktır. Rakip analizi yapılırken sorabileceğiniz sorular şöyledir?
- Rakiplerim kimler?
- Rakiplerim hangi ürün ve hizmetlerle pazarda yer alıyorlar?
- Rakiplerim pazarın ne kadarlık kısmına hakim yani pazar payları nedir?
- Rakiplerim ürün ve hizmetlerini hangi stratejileri kullanarak pazarlıyor?
- Rakiplerimin güçlü ve zayıf yönleri nelerdir?
- Rakiplerim ürün veya hizmetlerini pazarda hangi kanalları kullanarak pazarlıyor?
gibi sorularla rakiplerinizi detaylı analiz edebilir ve verdiğiniz cevaplara göre aksiyon alabilirsiniz.
İşletmelerin Rekabet Stratejileri Nelerdir?
İşletmelerin temel stratejilerinin yanında rekabet stratejileri de pazarda var olabilmek adına önemli faktörlerden biridir. İşletmelerin rekabet stratejilerini başlık altında toplamak mümkün. Bunar;
- Maliyet Liderliği Stratejisi
- Farklılaştırma Stratejisi
- Odaklanmış Stratejiler
Maliyet Liderliği Stratejisi
Bu strateji ile işletmeler rakiplerinden daha az maliyetle faaliyetlerini yürütme yolunu seçerler. Böylece sektörde ürün ve hizmetlerin maliyetini en aza indirerek üstünlük yakalama şansına sahip olurlar. Bu stratejinin avantajları şöyledir;
- Rakip saldırılarına karşı güçlü bir stratejidir.
- İşletmenin ikame mallara karşı gücünü artırır.
- İşletmenin ortalamanın üzerinde bir karla çalışmasını sağlar
- İşletme pazara girişte rakiplere karşı güçlü bir savunma oluşturur.
Bu stratejinin bazı dezavantajları vardır. Bunlar şöyledir;
- Yeni teknoloji ve yöntemlerin çıkması ile maliyet avantajı geçersiz olabilir.
- Rakiplerinde aynı stratejiyi uygulayarak rekabet etmesi maliyet avantajını dezavantaja dönüştürebilir.
Maliyet stratejisinde unutulmaması gereken en önemli unsur, düşük maliyet ile çalışırken kaliteden ödün vermeden maliyetler düşürülmeye çalışılır.
Farklılaştırma Stratejisi
Farklılaştırma stratejisi rakiplerin yaptığından farklı olarak müşteri tercihlerini işletmenin kendi mal ve hizmetine yönlendirmesi anlamında yapılan uygulama ve çalışmalardır.
Farklılaştırma ile işletmelerin müşterilerine yansıtmaları gereken en önemli duygu rakiplerin sağladığı mal ve hizmetlerden göre üstünlük ve kalite. Farklılaştırma kararı verilirken tüketicilerin ne istediği, ürünü veya hizmeti nasıl değerlendirdiği gibi sorulara yanıt bulmak önemlidir. Farklılaştırmanın temel hareket noktaları şunlardır;
- Müşteri beklentileri
- Rakip ürünler
- Değerler
- Kalite
Farklılaştırma stratejisi işletmelere rekabet avantajı sağlarken bazı riskleri de beraberinde getirmektedir. Bunlar;
- Farklılaştırmadan doğan maliyet artışı
- Tüketicinin ilgi alanına girmeyen farklılaştırma
- Rakip işletmelerin taklit ya da uyarlama girişimleri
Odaklanmış Stratejiler
Odaklanmış stratejiler en kısa tanımı ile belli bir müşteri grubu hedeflenerek yapılan stratejilerdir. Bu stratejinin amacı; orta ve küçük ölçekli işletmelerin, varlık ve yetenekleri ile rekabetin şiddetli olduğu pazarlarda, varlıklarını sürdüremeyip var olan pazarı daraltıp farklı beklentileri olan müşteri gruplarına hitap edebilmektir. Böylece rekabeti engelleyerek veya azaltarak konumlarını güçlendirebilirler. Peki pazar nasıl daraltılır? Genel olarak pazarı şu şekilde daraltabilirsiniz;
- Coğrafi ve bölgesel olarak
- Farklı müşteri istek ve gereksinimlerine göre
- Farklı mal ve hizmet üretimi ile
- Maliyet ve farklılaştırma stratejisini kullanarak
Rakip analizinde önemli olan yöneticilerin pazarı, rakipleri ve müşterileri çok iyi bilerek ve anlayarak hamlelerde bulunmalarıdır.
