İcra Hukuku konusuna giren ilamsız icra takibi, en kısa tanımı ile alacaklının para ve teminat kapsamına giren alacağı için borçluya karşı herhangi bir mahkeme kararı olmadan yetkili İcra Dairesine başvuru ile başlattığı icra takibine verilen isimdir. Sözlük anlamı açısından ilam, mahkeme tarafından bir davanın nasıl hükme bağlandığını gösteren belgeye denmektedir. Dolayısıyla ilamsız icra takibi için herhangi bir mahkeme kararına ihtiyaç duyulmamaktadır.
İlamlı ve ilamsız icra takibini birbirinden ayıran temel özellikler;
- İlamsız icra takibinin konusu teminatlardan meydana gelen alacaklar ile para alacaklarıdır. İlamlı icra takibine göre daha dar bir alana sahiptir.
- İlamlı icra takibinin konusu ise para ile birlikte yerine getirme sorumluluklarıdır.
- İlamsız icra takibini başlatmak için herhangi bir belgeye gerek yoktur. Borçluya ödeme emri gönderilir.
- İlamlı icra takibi için ise mahkeme kararı gereklidir ve borçluya icra emri gereklidir.
İlamsız İcra Takibine İtiraz Süresi Nedir?
İlamsız icra takibinde borçluya gönderilen ödeme emri ile birlikte borçlunun da itiraz süresi başlamış olmaktadır. İlamsız icra takibinde borçlu, gönderilen ödeme emrine 7 günlük süre içerisinde itiraz etme hakkına sahiptir. Borçlu tarafından ödeme emrine dilekçe ile yapılan itiraz, süreci durdurur. Bu durumda ise alacaklı tarafından itirazın kaldırılması yönünde başvuruda bulunulabilir. Süreç içerisinde alacaklının alacağını ispat yükümlülüğü vardır. Borçlunun ise borcunun bir kısmına veya tamamına itiraz etme hakkı bulunur.
İlamsız İcra Takip Yolları Nelerdir?
İlamsız icra takibi 3 şekilde yapılabilir;
- Genel haciz yolu
- Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu
- Kiralanan taşınmazların tahliyesi
Genel Haciz Yolu ile İlamsız İcra Takibi;
İlamsız icra takibi yollarından biri olan genel haciz yolu, en çok karşımıza çıkan türlerden biridir. Alacaklının alacağına karşılık yetkili icra müdürlüğüne bizzat müracaat ederek, borçlu hakkında ödeme emri başlatmasıdır. Borçlunun ödeme emrini almasıyla 7 günlük itiraz süreci başlamış olur. Eğer borçlu, ödeme emrine itiraz ederse süreç durur. İtiraz edilmeyen ödeme emirlerinde ise ilamsız icra takibi kesinlik kazanır, cebri icra ile sonuca bağlanır. Böylelikle alacaklı borcuna karşılık haczetme hakkını kazanmış olur.
Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu ile İlamsız İcra Takibi;
İlamsız haciz yollarından bir diğeri olan kambiyo senetlerine (poliçe, bono,çek) özgü haciz yolunda ise, borçlunun İcra Müdürlüğü’ne hiçbir şekilde itiraz hakkı bulunmamaktadır. Alacaklının aslını icra dairesine sunduğu senedi, icra memuru inceler ve senedin günü gelmişse borçluya ödeme emri gönderir. Borçlu 10 gün içinde ödeme emrinde yazılı olan icra dairesine ait olan banka hesabına borcu öder. Borçlunun takibe karşı itirazda bulunabilmesi için senedin kambiyo senedi özelliklerinde olmaması ve üzerindeki imzanın borçluya ait olmaması yönünde İcra Mahkemesine 5 günlük süre içerisinde başvuruda bulunulması gerekmektedir. Yalan beyanda bulunan borçluya karşı İcra Mahkemesi borcun %10’u oranında ceza verme hakkına sahiptir.
Kiralanan Taşınmazların Tahliyesi ile İlamsız İcra Takibi;
Son olarak kiralanan taşınmazların tahliyesi ile ilgili durumlarda, alacaklı taşınmazı ile ilgili tahliye kararı aldırabilmesi için daha kısa ve uğraşı az olan ilamsız takip yoluna başvurabilir. Alacaklı taşınmazı ile ilgili kira bedelinin ödenmediğine dair icra müdürlüğüne başvuruda bulunarak ödeme emri gönderebilir.
